Er zijn vele alternatieven voor vleeswaar.
Het bekende dikbelegde 'broodje gezond' voorop, natuurlijk met kaas zonder nitriet en veel salade.
Maar 'het beste ontbijt' behelst meer dan dat - en meer dan alleen broodbeleg.
Wat het beste beleg is? Zo zweren Limburgers vaak bij de combinatie appelstroop-hartigheid op roggebrood. Daar lijkt weinig mis mee. Er zijn enorm veel variaties mogelijk en nodig.
Yoghurt, thee, koffie, vruchten, olijven, falaffel erbij, - of op zijn engels, bonen in tomatensaus... allemaal goed. Zolang het maar niet blijft bij een boterham met relatief dun beleg en overheersend zoetigheid en vleeswaar.

• BOTER en MARGARINE:
  Roomboter is wel vet, maar bevat veel waardevolle stoffen - en ook minder prettige - de herkomst bepaalt de kwaliteit (biologisch, schone lucht). Goede roomboter is een aanrader !
  
  
  Margarine (zo weinig mogelijk gehard) past in een 'cholesterolverlagend dieet'. Maar het is maar de vraag of cholesterol uit wat roomboter (en kaas) wel zo slecht is. Daar is een hele discussie over, die steeds meer juist de positieve waarde van zuivelvet laat zien. Het ene cholesterol is het andere niet, en het gaat voor een groot deel om de reactieproducten die daarvan het gevolg zijn.
  
  Margarine is gemaakt met chemische middelen (zoals conserveermiddel, smaak- en kleurstof), en uit chemisch geproduceerde plantaardige Omega-6 olie. De kwaliteit daarvan is nogal discutabel, en er is veel kritiek op te vinden.
  Er worden vitamine's aan toegevoegd die in roomboter wel zitten maar niet in de gebruikte plantaardige vetten. Dat smaakstoffen daarbij nodig zijn om de smaak van roomboter te benaderen zegt eigenlijk al genoeg...
  
  Over de hooggeprijsde speciale margarines met plantensterolen bestaan de nodige twijfels - zo is bij Sitosterol een verhoogd risico op hart- en bloedvataantasting geconstateerd.
  Andere studies laten juist alleen een positief effect zien van plantensterolen, zie Nutrition 2009 en Journ. of Lipid Research 2010.
  Waarschijnlijk, dat plantensterolen niet in te hoge doses genomen moeten worden, maar dat lagere doses juist wel goed zijn (zoals we die ook op een natuurlijke manier kunnen binnenkrijgen).
  Naast plantensterolen werkt MELKDISTELZAAD net zo goed - via een ander werkingsmechanisme.... en is goedkoper.
  Zeer effectieve natuurlijke cholesterolverlagers zijn zonnebloempitten (een ander verhaal dan geraffineerde zonnebloemolie) en pistachenoten.
  
  GEHARDE MARGARINE IS het allerslechtste wat betreft de effecten op het LDL-cholesterol (stearinezuur is relatief beter, maar wordt niet gebruikt)
  Geharde margarine stond vroeger gewoon op tafel, maar wordt tegenwoordig vooral gebruikt bij bakken en in deegwaren, zoals koekjes en gebak.
  
  
• PINDAKAAS , ooit ontwikkeld door Amerikaanse vegetariërs, bevat enorm veel goede stoffen.
  Uit onderzoek in 2008 bleek de gunstige werking van pinda's en 100% pindakaas bij het voorkomen van hart- en vaatziekten...
  
  CALVÉ, vroeger samen met (het veel goedkopere) PCD het lekkerste supermarktmerk, heeft een paar jaar geleden het gehalte aan pinda's drastisch omlaag gebracht. Volgens zeggen om te voldoen aan de voorwaarden van het 'IK KIES BEWUST' keurmerk (minder verzadigd vet).
  
  Afgezien van de vraag, of dit niet vooral een ordinaire kostenbesparing is (twee vliegen in een klap), roept dit daarnaast de nodige vraagtekens op over de kwaliteit van dit 'keur'merk.
  
  
  Allereerst dus, omdat pinda's gezond zijn, en het nogal discutabel is, om 10% minder pinda's te gebruiken om het verzadigd vetgehalte terug te brengen. Het ene verzadigde vet is het andere niet, en het gaat juist om de goede stoffen in pinda's, die je hiermee ook vermindert. Bovendien kun je er zelf voor kiezen om dikker of dunner te smeren, of margarine erbij te gebruiken - met hetzelfde slechte keurmerkeffect.
  Op de 2e plaats, omdat er de nodige vraagtekens zijn over de onverzadigde vetzuren (linolzuur), die nu zijn toegevoegd... (zie 'koken') we krijgen al veel teveel binnen...
  Op de 3e plaats, omdat de pure smaak van Calvé - die haar altijd onderscheidde - hiermee opgeofferd wordt aan een 'vettiger' smaak, ook al zit er minder verzadigd vet in.
  
  Absoluut dieptepunt in pindagehalte is EUROSHOPPER, met maar 65% pinda's...
  De laatste tijd zijn er in de supermarkt merken opgedoken die wel weer 100% pinda's bevatten. De enige echt goede!
  
  

• SESAM- en NOTENPASTA (zeker de bruine) zijn ZEER GOED.
  (alle noten kunnen allergische reacties geven).
  SESAMPASTA wordt puur vaak niet lekker gevonden en kan goed gemengd worden met 100% pinda/ notenkaas - met bijv. plakjes komkommer, gesneden vijgen of stukjes olijven voor de Boterham GEZOND.
  
  Dit soort speciale pasta's zijn meestal alleen bij Natuurwinkels te koop.
  
  De 'hazelnoten/chocopasta' (zoals Nutella) is een heel ander product, met 1% tot 13% hazelnoten en wat cacao- en de rest industriëel vet en suiker.
  
  
• HAGELSLAG en CHOCOPASTA zijn relatief goed, als er veel cacao in verwerkt zit ('extra pure'). Ook hier geldt meestal - des te goedkoper, des te minder cacao. Voor de rest bepaald geen aanrader.
  
  
• SANDWICHSPREADS zijn GOED - zeker die van Heinz.
  Ze bevatten meestal weinig vet, en veel bouwstoffen.
  (zelfs al zit er een beetje suiker in.. en het wel gebruikte vet is omega-3)
  
  
• SALADES zijn vaak te vet (meestal kip/vis/garnalen-salades) en er kan smaakversterker (MSG) toegevoegd zijn.
  Een aantal salades bevatten meer vet en caloriën dan een standaard McDonald maaltijd...
  Daarentegen kunnen salades ook veel bouwstoffen bevatten (zeker selderij- en koolsalade), bevatten ze geen verdachte conserveermiddelen, en variëren daarom in kwaliteit van SLECHT tot ZEER GOED.
  
  
• Een gebakken EI hoort erbij..
  Het bevat vele voedingsstoffen en is een uitspringend broodbeleg
  Voor vegetariërs is het ei een uitkomst (o.a. door vitamine B12).
  Eieren horen bij de zogenaamde 'ACE' remmers en bloeddruk-verlagers, zie hiervoor 'Supplementen - combipil'. Het toevoegen van kruiden verhoogt die positieve effecten.
  Ook hier geldt - net als bij volle zuivel - dat de veel gehoorde kritiek op het cholesterolgehalte niet terecht lijkt.
  
  In een onderzoek hiernaar blijkt de consumptie van 1-3 eieren per dag wel te leiden tot een verhoging van het HDL cholesterol, maar juist tot een VERLAGING van factoren die tot hart- en vaataantastingen leiden (DiMarco e.a. 2017).
  Uit een ander onderzoek blijkt eierconsumptie tot verbetering van cognitieve prestaties te leiden (Ylilauri e.a. 2017)
  
  Voor een lekker supergezond recept, zie 'Koken'.
  >
  
  Het soort ei maakt nogal wat uit. De meeste eieren zijn tegenwoordig (de laatste paar jaren pas) van kippen, die genetisch gemanipuleerd voer krijgen. Dat kan schadelijke consequenties voor de gezondheid en het milieu hebben (wat natuurlijk ook geldt voor producten van koeien, en varkens die dit GM voer krijgen). Biologische merken en 'Zonnebloem' gebruiken geen GM voer. 'Kwetters' is gestopt met deze garantie voor haar '4-granen scharrelei'. Al is het voer van Kwetters volgens 'RCPSA' normen, wat inhoudt dat het GM gereduceerd is.
  
  De Consumentenbond concludeert in een waardeloos onderzoek dat biologische eieren niet gezonder zijn omdat de samenstelling van vetten en cholesterol niet verschilt. Dat is wel heel erg kort door de bocht en onwetenschappelijk bekeken. Er zit meer in een ei dan alleen vetten. En de bio-industrie heeft voor multi-resistente bacteriën gezorgd, en ander schadelijke consequenties voor milieu en gezondheid.
  En de kippen worden veel beter behandeld....
  
  
  
• ZOET broodbeleg bevat, behalve suiker (en mogelijk gehard/ verkeerd vet), geen verkeerde stoffen. Alleen de Ruyter MUISJES en GEKLEURDE HAGELSLAG bevatten verdachte kleurstof.
  De hoeveelheid suiker op een boterham is vergelijkbaar met de hoeveelheid suiker in een glas frisdrank. Of dit slecht is, of niet, hangt af van het totale suikergebruik... maar een gezonde aanrader is het meestal niet
  
  
• APPEL(PEREN)STROOP en VRUCHTENJAMS springen er daarbij uit, en zijn REDELIJK tot ZEER GOED.
  Wel kan jam verontreinigd zijn door giftige stoffen uit de verhitte kunststof onderlaag van de deksel, bij hèrgebruikte deksels nog meer... (zie Toevoegingen).
  
  RINSE appelstroop is voor 70% gemaakt van bietsuiker, beter is het om pure appel-perenstroop te kopen, die bevat veel meer flavonoïden. In tegenstelling tot appelsap is de stroop gemaakt van de hele - ongeklaarde - vrucht die met schillen en pitten gekookt is en daarna alleen gefilterd.
  Vanwege het geringe prijsverschil kan dan het beste biologische appel/perenstroop gekocht worden.
  Het voordeel van rinse appelstroop is het ijzergehalte. In de pure appelstroop zit nauwelijks ijzer... in bietsuikerstroop veel (in kristalsuiker dat gemaakt wordt van suikerbieten veel minder).
  
  MAASTRICHTER appelstroop bevat naast peren ook druif en citroen, wat voor velen een beter smaakeffect geeft.
  
  Vroeger werd in alle appelstropen CICHOREI gebruikt (voor de smaak). Cichorei (inuline) is enorm goed voor de darmflora en helpt tegen overgewicht (Hume e.a. 2017). Tegenwoordig wordt het bijna alleen nog door 'Canisius' gebruikt in haar rinse appelstroop. In hoeverre de suikers dat positieve effect weer teniet doen? Dat zal afhangen van het totale suikergebruik... Cichorei is ook los te koop bij biologische winkels (als koffievervanger) en kan zelf gemengd worden.... (inuline zit ook veel in aardpeer, artisjok en schorseneren)
  
  BIOLOGISCHE vruchtenjams zijn meestal gemaakt zonder suiker en industriële fructose, met als zoetstoffen ingedikte vruchtensappen.
  Deze jams krijgen 'ZEER GOED' (maar zijn niet goedkoop - als rosbief vergeleken met worst).
  
  
• ONTBIJTKOEK bevat goede specerijen, is gemaakt van roggemeel, en bevat veel vezels. Er zijn een aantal mooie koeken te koop.
  Maar in ontbijtkoek wordt meestal veel industriële fructose/ glucosestroop gebruikt (dat slechter lijkt te zijn dan gewone suiker).
  Niet een aanrader... maar wel een beter alternatief voor veel andere zoetigheid.
  
  
• BEBOGEEN is gemaakt van natuurlijke karamel maar is pure (witte) suiker, zonder voedingswaarde (mengen met sesamzaad is al een hele vooruitgang). Ook SPECULOOS is rotzooi.
  
  
• MARMITE is van gistextract gemaakt: rijk aan waardevolle stoffen, maar ook aan GLUTAMAAT (elders besproken). Dat kan een nadeel zijn bij hoge glutamaatconsumptie. Maar Marmite heeft heel gezonde eigenschappen. Zoals het stimuleren van GABA in de hersenen. GABA is noodzakelijk voor het goed functioneren van neurologische activiteiten, en een tekort kan leiden tot allerlei mentale aantastingen (Smith e.a. 2017).
  
  
• VEGATARISCHE PATÉ's zijn gezonder dan vleeswaar, twijfelpunt blijft de ongefermenteerde soja en smaakversterkers die vaak gebruikt worden.
  De favoriet bij mijn kinderen is vegetarische tuinkruidenpaté van AH, ook bij de bioloog waren er een paar aanvaardbare in glazen potjes, maar de andere merken worden hier 'smerig' gevonden....
  
  
• De FANTASIE kan veel broodbeleg maken: geprakte/schijfjes banaan en appel met zonnebloempitten, honing, rozijnen, (licht geroosterd) sesamzaad door extra pure chocopasta gemengd, zelfgemaakt kaas/ui stokbrood - rijkelijk bestrooid met Provençaalse kruiden, tomaat met Mon Chou/ Roquefort e.d. , fijn gesneden sla met sandwichspread en kaas, zelfgemaakte zalmpaté, etc. Je kunt het zo 'gek' en creatief maken...
  

1   2   3